۱. فیلم “گبه” – ساخته محسن مخملباف (1375/1996)
- یکی از مهمترینها! این فیلم تحسینشده جهانی درباره دختری از ایل قشقایی و قصههای “قالیبافیِ ذهنی” و داستان زندگیاش است.
- ویژگی: در سراسر فیلم، بافت گبه (نوعی قالیچه قشقایی) و رنگها، طرحها و نمادهای قشقایی به شکلی شاعرانه و رویاپردازانه نمایش داده میشود.
- نکته: تصاویر فیلم “گبه” در دنیا باعث شهرت بیشتر گبههای قشقایی شد و الهامبخش طراحان فرش جهان بوده است.
۲. فیلم “یک پیاله چای” (1381/2002) – ساخته نادر قبادی
- این فیلم کوتاه ایرانی درباره زندگی روزمره مردان و زنان عشایر قشقایی است و در برخی نماها، اهمیت بافت قالیچههای قشقایی و صحنههایی از کارگاههای بافندگی را نشان میدهد.
۳. فیلمهای مستند درباره ایل قشقایی
- مستند “عشایر ایران” (ساخته های مختلف ایرانی و فرانسوی)در قسمتهای مربوط به ایل قشقایی همواره صحنههایی از بافت فرش و نقش آن در زندگی و سنتهای ایل وجود دارد.
- مستندات شبکههای خارجی (BBC, Arte, National Geographic)گاهی درباره هنر و سبک زندگی ایل قشقایی فیلم میسازند و فرش قشقایی در بسیاری از این آثار، نمادی بصری از فرهنگ ایرانی معرفی میشود.
۴. حضور فرشهای قشقایی در صحنههای فیلمهای خارجی و ایرانی
در فیلمهایی با دکور خانههای سنتی ایرانی یا فیلمهای با موضوع عشایری (مثلاً “پستچی سهبار در نمیزند” یا حتی خانههایی با تم توریستی ایرانی در فیلمهای خارجی)، اغلب فرش یا قالیچه قشقایی روی زمین دیده میشود، هرچند مستقیماً به آن اشاره نشود.
جمعبندی
فرش قشقایی فقط یک شیئ هنری یا کاربردی نیست؛ بخشی از قصه، هویت و زیبایی تصویری فیلمهای ایرانی و بعضاً آثار جهانی است. فیلم “گبه” در این زمینه بیرقیب است، اما در بسیاری از مستندها و صحنههای خانههای ایرانی نیز بافت و طرحهای قشقایی دیده میشود.