انگلیسی
آلمان
رنگ نارنجی، گرما و انرژی خورشید را به تار و پود فرش‌های دستباف می‌آورد. این رنگ در هنر قالیبافی ایرانی، نه‌تنها جلوه‌ای چشم‌گیر ایجاد می‌کند، بلکه با حس شادابی و صمیمیت خود، فضایی دلنشین به خانه می‌بخشد. در رنگرزی سنتی، نارنجی خالص و طبیعی تنها با استفاده از گیاهان و منابع گیاهی خاص به‌دست می‌آید؛ گیاهانی که هرکدام داستانی کهن در دل خود دارند.
۱. آناتو (Annatto / Bixa orellana)
دانه‌های قرمز–نارنجی گیاه آناتو یکی از شناخته‌ترین منابع رنگ نارنجی در رنگرزی طبیعی‌اند. این دانه‌ها سرشار از رنگدانه بیسین (Bixin) هستند و طی فرآیند خیساندن یا جوشاندن، رنگی درخشان و پایدار به الیاف پشمی می‌بخشند.
۲. گلرنگ (Safflower / Carthamus tinctorius)
گلبرگ‌های لطیف گلرنگ پس از خشک شدن، دو نوع رنگ تولید می‌کنند: زرد و نارنجی–قرمز. برای به‌دست آوردن طیف نارنجی، رنگرزان مرحله رنگگیری را به‌گونه‌ای انجام می‌دهند که رنگدانه زرد با مقداری مایه قرمز ترکیب شود.
۳. زعفران (Saffron / Crocus sativus)
رشته‌های طلایی زعفران می‌توانند در نسبت‌های خاص، نارنجی متمایل به طلایی پدید آورند. اگرچه استفاده از زعفران در رنگرزی لوکس و کم‌یاب است، ولی نتیجه‌ای بی‌نظیر و فاخر دارد.
۴. روناس (Madder / Rubia tinctorum)
اگرچه روناس به‌طور معمول برای رنگ قرمز به‌کار می‌رود، اما با تغییر pH حمام رنگ و زمان رنگرزی، می‌توان طیف‌های گرم‌تری چون نارنجی آجری نیز به‌دست آورد.
۵. پوست انار و ترکیبات کمکی
پوست خشک انار به‌خودی‌خود زرد مایل به قهوه‌ای تولید می‌کند، اما وقتی با گیاهانی چون گلرنگ یا روناس مخلوط شود، سایه‌هایی از نارنجی گرم ایجاد می‌کند.
کاربرد رنگ نارنجی طبیعی در فرش‌بافی
در فرش‌های سنتی ایرانی، نارنجی معمولاً برای ایجاد تضاد با رنگ‌های آبی لاجوردی یا فیروزه‌ای استفاده می‌شود. این تضاد، طرح را برجسته می‌کند و حس پویایی و زندگی را به کل بافته می‌بخشد. علاوه بر زیبایی، رنگ نارنجی گیاهی به‌دلیل پایه طبیعی‌اش، ماندگاری بالایی دارد و با گذر زمان به گرمی و اصالت آن افزوده می‌شود.
جمع‌بندی
رنگ نارنجی در رنگرزی گیاهی حاصل ترکیب دانش کهن، طبیعت و هنر است. از دانه‌های آفتاب‌گون آناتو تا گلبرگ‌های درخشان گلرنگ، هر گیاه سهمی در خلق این رنگ گرم و پرانرژی دارد. شاید به همین دلیل است که وقتی پای رنگ نارنجی طبیعی به فرش دستباف باز می‌شود، گویی خورشید در بافته جان می‌گیرد.
